Aktualności

45. numer

KONFABULACJE PAMIĘCI – wokół dziedzictwa Stefana Wojneckiego

Redaktor prowadząca: prof. UAM dr hab. Marianna Michałowska

„(…) nie chcemy jednak skupiać się jedynie na przeszłości i rekonstrukcji historycznego kontekstu twórczości [Stefana] Wojneckiego. Zadajemy pytanie o dziedzictwo, które po sobie pozostawił – zarówno w wymiarze teoretycznym, jak i artystycznym. To zatem nie tylko podejście z perspektywy archeologii fotografii, ale także postrzeganie możliwości rozwoju medium w przyszłości.

W tekstach zamieszczonych w numerze znajdujemy trzy wątki tematyczne. Są to analizy wybranych aspektów twórczości Stefana Wojneckiego, rozważania nad relacją obrazu fotochemicznego i cyfrowego, z uwzględnieniem współczesnych przemian technologicznych, oraz analizy, których autorzy poszukują czasem nieoczywistych relacji i pokrewieństw praktyki artystycznej Wojneckiego z twórczością innych artystek i artystów”.

Grono autorskie stanowią: Marianna Michałowska, Wojciech Sternak, Marek Domański, Anita Osuch, Dagmara Bugaj, Przemysław Wiatr, Lech Lechowicz, Justyna Hanna Budzik i Weronika Kobylińska. Treści artykułów naukowych dopełnia fragment wspomnień prof. Stefana Wojneckiego w opracowaniu Piotra Wołyńskiego.

Numer powstał we współpracy z Wydziałem Fotografii UAP oraz Naukowym Towarzystwem Fotografii im. Stefana Wojneckiego.

—————————————-

44. numer

TKANINA ARTYSTYCZNA. Wobec współczesności

TEXTILE ART. In the face of contemporary times

Redaktor prowadzący: dr Magdalena Kleszyńska

Teksty zawarte w 44. numerze to formy bogato i szeroko utkane z różnych myśli, doświadczeń osobistych czy badań artystycznych, będące wyspami tworzącymi różne archipelagi, kontynenty, różne punkty widzenia, które skupiają się na próbie znalezienia odpowiedzi na dość zasadnicze pytanie o tkaninę. Dodatkowo, można by i poszerzać to gwałtowne, radykalne pytanie o takie kwestie, jak rezonowanie aktualnych myśli humanistycznych, socjologicznych i rozwiązań plastycznych z przeszłością, o to, jak daleko tkanina sięga w przyszłość, jak swobodnie jest modyfikowana czy miksowana z innymi dziedzinami, w jaki sposób niejako rozlewa się na inne obszary… by móc dowiedzieć się, jakie połacie sztuki są przez nią wydzielone i „zamieszkiwane”. Bowiem i sama tkanina nie jest tylko formą budowaną z materiału, ale pełną i wciąż rozrastającą się ideą.

—-

Stworzenie anglojęzycznej wersji publikacji – płatne ze środków Ministerstwa Edukacji i Nauki na podstawie umowy nr RCN/SP/0363/2021/1 stanowiących pomoc przyznaną w ramach programu „Rozwój czasopism naukowych”.

—————————————-

43. numer

Misteria – rytuały – performanse. Wymiar estetyczny
Mysteries – Rituals – Performances. The Aesthetic Dimension

Redaktor prowadzący: dr hab. Jakub Żmidziński, prof. UAP

Zaproponowane hasło niniejszego numeru „Zeszytów Artystycznych” Misteria – rytuały – performanse. Wymiar estetyczny wyrasta z antropologicznej refleksji nad otaczającą nas kulturą i funkcjonującą w jej obrębie sztuką. I to zarówno nad jej stanem dawnym i obecnym, jak i dynamicznymi przemianami zachodzącymi w jej obrębie. Tematycznie nawiązuje do 29.numeru naszego pisma z roku 2016, redagowanego pod hasłem Rytuał a korespondencja sztuk. Jednak te sześć ostatnich lat, a szczególnie ostatnie miesiące zmieniły dużo – każą nam bowiem zadawać nowe lub też stare, lecz odmiennie postawione pytania o świat, człowieka i efekty jego zachowań. Dotykani jesteśmy przez rozliczne niepokoje: prześladowania polityczne tuż za wschodnią granicą i toczącą się tam całkiem realną wojną, migracje, zagrożenia klimatyczne, spory ideologiczne i napięcia polityczne, pandemię i kroczący za nimi kryzys. Wszystko to zapewne zmieniać będzie kształt kultury i generować nowe tematy i rozwiązania w sztuce.

—-

—————————————-

numer 41-42

Kongo w P/poznaniu. Kongo w działaniu (historyczno-wizualne eksploracje wystawy Kongijczyków portret własny w Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu)

Congo in Poznań. Congo in Cognition. Congo in Action (historical-visual exploration of the exhibition The Self-Portrait of the Congolese at the ZAMEK Culture Centre in Poznań)

Redaktor prowadzący: dr Jan Wasiewicz, ad.

„Kraina duchów” – w ten sposób w znanych nam źródłach pisanych, egipskich hieroglifach wyrytych na grobie przewodnika ekspedycji do środkowoafrykańskiego interioru, został po raz pierwszy, dwa i pół tysiąca lat przed naszą erą, scharakteryzowany obszar, który dziś stanowi terytorium współczesnego Konga, ogromnego kraju, drugiego co do wielkości państwa w Afryce, pod względem powierzchni równego Europie Zachodniej. Do tej właśnie krainy, pełnej przekraczającego wyobraźnię piękna, ale i równie, o ile nie bardziej, niewyobrażalnego, głębokiego cierpienia, chcemy zabrać czytelniczki i czytelników bieżącego numeru „Zeszytów Artystycznych”. Okazją do tej podróży była zorganizowana w poznańskim Centrum Kultury ZAMEK w dniach 16.10.-19.12.2021 wystawa Kongijczyków portret własny. Malarstwo kongijskie 1960-1990, prezentująca jedno z najciekawszych zjawisk artystyczno-kulturowych współczesnej sztuki afrykańskiej, jakim jest popularne malarstwo kongijskie zgromadzone przez etnologa, historyka i afrykanistę, prof. Bogumiła Jewsiewickiego, a następnie podarowane przez niego Królewskiemu Muzeum Afryki Środkowej w belgijskim Tervuren. Wszystkie wątki związane z fenomenem współczesnego malarstwa kongijskiego, powstaniem kolekcji obrazów prof. Jewsiewickiego, jednego z kuratorów poznańskiej wystawy, ich przekazaniem belgijskiemu muzeum, wreszcie zorganizowaniem wystawy w Poznaniu zostały poruszone w pierwszej części numeru zatytułowanej „Kongo w Poznaniu”, w której znalazł się tekst kuratorski prof. Jewsiewickiego oraz Wojciecha Luchowskiego, kuratorującego wystawę z ramienia CK Zamek, oraz wywiad, jakiego udzielili oni prof. Izabeli Skórzyńskiej z UAM. W części drugiej, zatytułowanej „Kongo w poznaniu”, znalazły się artykuły czterech autorek: Izabeli Skórzyńskiej, Magdaleny Parnasow-Kujawy, Anny Topolskiej oraz Agnieszki Chwieduk (ich abstrakty znajdują się poniżej). W ostatniej części niniejszego numeru, noszącej tytuł „Kongo w działaniu”, znajduje się zredagowana przez Malwinę Jurczyk, Michalinę Ławniczak, Krystiana Łaputa, studentki i studenta historii UAM, pod merytoryczną opieką prof. Izabeli Skórzyńskiej, wizualno-werbalna dokumentacja naukowo-artystycznego projektu „Kongo: Pamięć – Obraz–Interpretacja” towarzyszącego wystawie.
“The land of the spirits” is the description of the contemporary territory of the Congo in known written records, Egyptian hieroglyphs carved into the tomb of the guide of an expedition to the Central African interior. The term was first used two and a half millennia BC in reference to what is now a huge country, the second largest in Africa, equal in size to Western Europe . We would like to take the readers of the current issue of Zeszyty Artystyczne to this land, full of unimaginable beauty, matched by an equal share, if not more, of unimaginable and profound suffering. This journey was made possible by the exhibition The Self-Portrait of the Congolese. Congolese Paintings 1960-1990, held at the ZAMEK Culture Centre in Poznań between October 16 and December 19, 2021. The show presented one of the most interesting artistic and cultural phenomena in contemporary African art, namely popular Congolese painting collected by the ethnologist, historian and Africanist, Professor Bogumił Jewsiewicki and donated by him to the Royal Museum of Central Africa in Tervuren, Belgium. All the issues related to contemporary Congolese painting, the creation of a collection of this paintings assembled by Prof. Jewsiewicki, one of the curators of the Poznań exhibition, their transfer to the Belgian museum and, finally, the organisation of the exhibition in Poznań, are dealt with in the first part of the issue, entitled “Congo in Poznań”, featuring the text of curators Prof. Jewsiewicki and Wojciech Luchowski (the latter curated the show on the part of Zamek), and the interview of both of them with Prof. Izabela Skórzyńska from Adam Mickiewicz University, Poznań. The second part, “Congo in Cognition”, consists of articles by four authors: Izabela Skórzyńska, Magdalena Parnasow-Kujawa, Anna Topolska, and Agnieszka Chwieduk (their abstracts can be found below). The last part of the issue, “Congo in Action”, is the visual and verbal documentation of the scholarly and artistic project “Congo: Memory – Image – Interpretation”, accompanying the exhibition “The Self-Portrait of the Congolese”. The content was edited by AMU students Malwina Jurczyk, Michalina Ławniczak and Krystian Łaput under the supervision of Prof. Izabela Skórzyńska.

Izabela Skórzyńska, Kongo Conrada. Kolory Konga
Abstrakt: Artykuł jest intersubiektywnym ‘sczytaniem’ Conradowskiej tradycji przekładów i remediatyzacji „Jądra ciemności”, od tłumaczenia Anieli Zagórskiej, przez komiks i powieść graficzną, aż po spolszczenie Jacka Dukaja. Jest efektem ‘sztucznej’, ale pouczającej lektury noweli Korzeniowskiego ze względu na semantykę barw czarnej i białej odniesionej do jej ludzkich bohaterów w kontekście i w przygotowaniu do obejrzenia wystawy „Kongijczyków portret własny. Malarstwo kongijskie 1960-1990”. Analiza semantyki barw poprzedzona badaniem ilościowym, ma przede wszystkim potencjał jakościowy wskazania, nie ilu białych i czarnych ludzi zamieszkuje „Jądro ciemności”, ale jak oni tam są, jacy są, jak działają i co to oznacza dla nas z perspektywy naszego czasu i naszej kultury oraz Kongijczyków doświadczenia kolonializmu. Ostatecznie artykuł to efekt grzebania w polskim imaginarium Konga, dla którego Jądro ciemności choć nie jest jedyne, nadal pozostaje arcyważne jako świadectwo przeszłości wystawione na próbę przez współczesność.

Izabela Skórzyńska, Conrad’s Congo. Congo Colors
Abstract: The article is an intersubjective 're-reading’ of Conrad’s tradition of translations and remediatization of Heart of Darkness, from the translation of Aniela Zagórska, through comics and graphic novel, to the translation [spolszczenie] by Jacek Dukaj. It is the result of an 'artificial’ but instructive reading of Korzeniowski’s novel due to the semantics of black and white colors related to its human heroes in the context of the exhibition „Kongijczyków portret własny. Malarstwo kongijskie 1960-1990 ”[The Congoleses: Self-Portret: Congolese painting 1960-1990]. The analysis of color semantics, preceded by a quantitative study, has, above all, the qualitative potential of indicating not how many white and black people live in the „Heart of Darkness”, but how they are there, what they are, how they act and what it means for us from the perspective of our time and culture towards the Congolese experience of themselves. Ultimately, the article is the result of digging into the Polish imaginary of the Congo, for which „Heart of Darkness”, although not the only one, still remains extremely important as a testimony of the past put to the test by the present.

Magdalena Parnasow, Nie wszystko da się uporządkować

Abstrakt: Czym jest pojęcie koloru? Czym jest pojęcie barwy? W jakiej wzajemnej relacji pozostają oba terminy? Czy to, co z pozoru wydaje się proste, nieskomplikowane, w rzeczywistości może być nie do opisania, nie do domknięcia? Jak opisać Kongo, kontynent afrykański z perspektywy kolorystycznego ujęcia? Jak dopasować do nich skalę barwną, jakie natężenie i według jakiej systematyki zdefiniować? Czym kierować się przy próbie tej identyfikacji? Czy wypracowanym przez edukację i kulturę stereotypem barwnym, czy też podążać za drogowskazami polskiej literatury opisującej świat afrykański? Czy ostatecznie oprzeć autentyczność koloru i barwy o motywy przedstawione we współczesnym malarstwie kongijskim?
Poszukiwanie aktualnej kolorystycznej identyfikacji Afryki wymaga nie tylko wiedzy, doświadczenia w zakresie sztuk wizualnych, ale wymusza także gotowość do filozoficznej, emocjonalnej i psychologicznej interpretacji faktów historycznych. Obciąża koniecznością zadawania pytań analogicznych do tych, które wywołał René François Ghislain Magritte, malując fajkę i podpisując ją na obrazie stwierdzeniem, że to nie jest fajka. Chcąc zgłębić choćby częściowo istotę kolorów i barw kongijskich, afrykańskich, winniśmy najpierw uruchomić naszą wrażliwość, pamięć, obejrzeć obrazy, a następnie starać się je zinterpretować, pytając, co faktycznie przedstawiają, czym są, w jakim kontekście funkcjonowały i funkcjonują nadal, jakie snują opowieści i w jakim celu? Dlaczego noszą w sobie takie, a nie inne kolory i barwy, czego są symbolem, ekwiwalentem, jakie pole skojarzeniowe przywołują w sensie uniwersalnym, nie tylko w myśl zachodniego ujęcia? Pytanie o kolor/kolory i barwę/ barwy Afryki to bardzo trudne pytanie o gigantycznym potencjale osadzonym w procesie.

Magdalena Parnasow, Not everything can be organized
Abstract: What is the concept of color? What is the concept of tint? What is the relationship between the two terms? Could what at first glance seem simple and uncomplicated in reality be impossible to be described, to be closed? How to describe the Congo, the African continent from the perspective of color/tint? How to adjust the color scale to it, what intensity, according to what systematics it should be defined? What to consider when trying to identify this? A color stereotype developed by education and culture? Should we follow the signposts of Polish literature describing the African world? Should we finally embed the authenticity of the tint into the motifs depicted in contemporary Congolese painting? The search for the current color/tint identification of Africa requires not only knowledge and experience in the field of visual arts, but also requires a philosophical, emotional and psychological readiness to interpret historical facts. It charges us with the necessity to ask questions analogous to the one asked by René François Ghislain Magritte who paints the pipe and signs it on the painting with the statement that it is not a pipe. If we want to explore the essence of the Congolese and African tints, we should first activate our sensitivity, memory, look at the paintings, and then try to interpret them by asking what they actually represent, what they are, in what context they functioned and continue to function, what stories do they tell and for what purpose? Why do they include such and not other colors/ tints, what do they symbolize, what is their equivalent, what field of association they evoke in a universal sense, not only in the spirit of the Western approach? The question about the color/colors/tint/tints of Africa is a very difficult question with an enormous potential embedded in the process.

Anna Topolska, Problem międzykulturowej i posttraumatycznej komunikacji wizualnej:
The Eyes of Gutete Emerita

Abstrakt: Niniejszy esej jest refleksją nad fotografią znajdującą się na pograniczu fotoreportażu i sztuki, pochodzącą z kontekstu ludobójstwa w Rwandzie w 1994 roku, autorstwa chilijskiego artysty Alfredo Jaara, pt. The Eyes of Gutete Emerita (1996). Obraz ten porusza kwestie dekolonizacji zachodniej wizualności, ograniczeń reprezentacji traumatycznych doświadczeń, oraz realności i mocy obrazu fotograficznego w kulturze przesyconej wizualnością. Autorka argumentuje, że to spotkanie ze spojrzeniem Innego, i tym samym przywrócenie jego/jej podmiotowości, jest sposobem w jaki obraz może zachować sprawczość w procesie międzykulturowej i postraumatycznej komunikacji. Dzieje się tak z jednej strony dzięki zdolności fotografii do przekraczania ograniczeń kulturowych poprzez wyzwalanie instynktów i emocji, jak czyni to bartezjańskie punctum, a z drugiej dzięki wyzwaniu jakie praca Jaara rzuca zachodniej wizualnej dominacji, i żądaniu uznania i szacunku wobec sfotografowanej ocalałej z ludobójstwa.

Anna Topolska, The Problem of Intercultural and Posttraumatic Visual Communication:
The Eyes of Gutete Emerita
Abstract: This essay is a reflection on a photograph coming from the context of the Rwandan genocide in 1994, situated on the intersection of photojournalism and art, the work by a Chilean artist, Alfredo Jaar The Eyes of Gutete Emerita (1996). This image focuses on the questions of decolonization of western visuality, limitations of representation of traumatic experiences, and of the realness and power of photographic image in the culture oversaturated with visuality. The author argues that it is the encounter with the Other’s gaze and thus restoration of their subjectivity that are the way in which an image can have an agency in the process of intercultural and posttraumatic visual communication. It is, on the one hand, thanks to the ability of photography to transcend culture by triggering instincts and emotions, in a way barthesian punctum does, and on the other, to a challenge Jaar’s work poses to the western visual dominance and to a claim for recognition and respect for the photographed survivor of the genocide.

Agnieszka Chwieduk, Kilka uwag na temat użyteczności dziennika terenowego:
antropologiczna perspektywa i praktyka
Abstrakt: Dziennik terenowy (inaczej dziennik badacza/badaczki) to narzędzie archiwizowania wiedzy pozyskanej w toku empirycznych badań terenowych. Przede wszystkim ściśle wiąże się z uprawianiem etnologii, antropologii społeczno-kulturowej, z preferowaną w jej ramach metodą obserwacji uczestniczącej, a także szerzej – z ideą obserwacji i fetyszyzacją zmysłu wzroku w kulturze Zachodu. Powoduje to wzrost Fakt ten pozwala pogłębić znaczeniae dziennika jako dokumentu zaświadczającego nie tylko o rzetelności badań terenowych, ale o sposobie, w jaki badacz/ka konceptualizuje i intersubiektywizuje efekty performatywności badań terenowych. Ich opis w dzienniku wymaga świadomości warstw tekstu oraz reguł zarządzania ich komponentami. W efekcie prowadzi to do pewnego kompendium praktycznych sugestii, jak można konstruować ten dokument, aby służył jak najlepiej argumentacji naukowej związanej z tematem badań świata społecznego. W tym sensie artykuł uzupełnia pewne luki informacyjne w definiowaniu tego narzędzia, w ramach metod jakościowych.

Agnieszka Chwieduk, Some comments on the usefulness of the field diary: An
anthropological perspective and practiceE

Abstract: A field diary (otherwise known as a researcher's/researcher's diary) is a tool for archiving knowledge acquired in the course of empirical field research. First of all, it is closely associated with the practice of ethnology, socio-cultural anthropology, with the method of participatory observation preferred within its framework and, more broadly, with the idea of observation and the fetishization of the sense of sight in Western culture. This fact helps to deepen the importance of the diary as a document that attests, not only to the reliability of field research, but to the way in which the researcher(s) conceptualize of the performative effects of field research to make them intersubjective. Their description in the diary requires an awareness of the layers of the text and the rules for orchestrating their components. As a result, it leads to a certain compendium of practical suggestions on how the document can be constructed to best serve the scientific argumentation related to the topic of social world research. In this sense, the article fills in some information gaps in defining this tool, within the framework of qualitative methods.

—-

Publikacja dofinansowana przez Wydział Historii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

—————————————-

40. numer / Dźwięk w pozamuzycznych działaniach artystycznych

Redaktor prowadzący: dr hab. Tomasz Misiak, prof. UAP

Dźwięk jako świadomie kreowany element działań artystycznych związany jest nie tylko z muzyką, ale także z wieloma innymi, różnorodnymi formami. Od pionierskich działań awangardowych, happening i sztukę performance, przez realizacje audiowizualne i multimedialne, po współczesny sound art dźwięk jest elementem znaczącym, stanowiącym nie tylko ważne dla sztuki medium wyrazu, ale też nieusuwalny element interpretacyjny.
Coraz częstsza obecność dźwięku w sztuce współczesnej wymaga od kuratorów osobnego namysłu nad sposobami eksponowania prac o charakterze audytywnym, a także „ujarzmiania” dźwięku w przestrzeniach galerii. Pytania, które towarzyszyły powstawaniu najnowszego numeru „Zeszytów Artystycznych” dotyczą przede wszystkim przemian związanych z coraz bardziej różnorodnymi sposobami działania i oddziaływania dźwięku w świecie sztuki. Problematyka ta łączy się również ze współczesnym myśleniem ekologicznym, które często stanowi podstawę dla artystycznych i edukacyjnych poszukiwań równowagi pomiędzy ciszą a coraz bardziej dokuczliwym hałasem.

—————————————-

39. numer / Polska szkoła plakatu – geneza, tradycja, kontynuacja

Redaktor prowadzący: dr hab. Mateusz Bieczyński, prof. UAP

Niniejszy numer Zeszytów Artystyczny gromadzi teksty poświęcone genezie, tradycji i kontynuacji „polskiej szkoły plakatu” widzianej jako historyczno-artystyczny fenomen. Jego celem badawczym jest rekonstrukcja historii ukształtowania się pojęcia „polska szkoła plakatu” oraz odtworzenia właściwych desygnatów tego pojęcia, jak również wypełnienie luk w polskiej historii sztuki odnoszącej się do historii polskiego plakatu powojennego, zarówno w jego aspekcie produkcyjno-artystycznym, jak również aspekcie formalno-organizacyjnym.
Istniejące od dziesięcioleci w świadomości społecznej i obiegu kulturalnym pojęcie „polskiej szkoły plakatu”, nie doczekało się wyczerpującej analizy i próby precyzyjnego określenia ram czasowych i twórczych tego zjawiska. O ile w czasie jego trwania, w latach 50. i częściowo 60. nie budziło kontrowersji, było czymś oczywistym, o tyle w miarę upływu kolejnych dekad pojęcie „polska szkoła plakatu” zaczęło się rozmywać zarówno jeżeli chodzi o listę współtworzących je twórców, jak i okresu, w którym się ono zamyka. W ostatnim czasie pojawiło się wiele publikacji, które proponują zupełnie nowe periodyzacje fenomenu „polskiej szkoły plakatu”, łącznie z objęciem zakresem tego pojęcia czasów nam współczesnych, co wydaje się propozycją zbyt daleko idącą. Celem podjętych badań był zatem określenie genezy samego terminu „polska szkoła plakatu”, wskazanie na uwarunkowania polityczno-społeczne sprzyjające jej powstaniu, zakreślenie ram czasowych zjawiska i podziałów na poszczególne fazy jego rozwoju oraz wskazanie twórców, którzy je tworzyli. W odniesieniu do twórców zaliczanych do „szkoły” istotne okazały się pytania o ich rolę (teoretyczną, artystyczną, pedagogiczną) w ukształtowaniu się samego zjawiska, jak i jego ewaluacji. Należy zauważyć również, że także po symbolicznym końcu „polskiej szkoły plakatu” plakat polski nadal interesująco się rozwijał, choć już w zupełnie innej postaci. Dla właściwego określenia miejsca „polskiej szkoły” w całościowych dziejach polskiego plakatu konieczne jest zatem także zbadanie przekształceń plakatu w kolejnych dekadach, co najmniej do końca XX w. i opisanie kolejnych faz rozwojowych i to zarówno głównego nurtu, jak i wybitnych indywidualności z lat poprzednich, których dalsza droga artystyczna wyłamała się spod wspólnego mianownika i zmierzała bardzo osobistymi torami. Ważne jest też określenie oddziaływania „polskiej szkoły” na plakat w świecie, jak i oddziaływanie aktualnych tendencji tak w sztukach warsztatowych, jak i projektowych na plakat polski. Zgromadzone w niniejszym tomie teksty wychodzą naprzeciw tak postawionym celom badawczym.

—————————————-

38. numer / Sztuka wobec świata

Redaktor prowadząca: dr Justyna Ryczek

Relacja sztuki i otaczającego ją świata jest niejednoznaczna i bardzo złożona, a nawet możemy powiedzieć burzliwa.
Gdy prześledzimy ją od czasów starożytnych do współczesności, otrzymamy przekrój wielostronnych relacji względem rzeczywistości, od różnorodnie rozumianego naśladowania, przez pełną autonomię sztuki, wolność rozumianą jako sztuka dla sztuki, czy samodzielną instytucję sztuki, by powrócić do odmiennych, ale bardzo silnych powiązań z pozaartystyczną rzeczywistością.
W przeszłości mówiliśmy o sztuce podporządkowanej religii czy dworowi, a także o sztuce zaangażowanej społecznie i politycznie, czy też stosowanej. Mówiliśmy o politycznych uwarunkowaniach sztuki, jej samodzielności, ale i utracie znaczenia. Wymienione obszary posiadają własne teorie, co znajduje odbicie w licznych publikacjach. Prześledzenie ich wszystkich jest ciekawe, chociaż nie wiem, czy możliwe, i z pewnością nie stanowi celu obranego w najnowszym numerze „Zeszytów Artystycznych”.
Postanowiliśmy po raz kolejny zapytać o relacje sztuki do świata, bez określania naszych teoretycznych stanowisk, pod bardzo otwartym hasłem – sztuka jako odpowiedź na świat. Nie definiowaliśmy ani świata, ani sztuki, ani relacji pomiędzy nimi, jedynie ograniczyliśmy ramy czasowe. Mniej nas interesowały wędrówki ku dalekiej przeszłości, a bardziej czasy aktualne, czyli wieki XX i XXI. Nie chcieliśmy także produkować zbioru „okołocovidowego”, a zatem to nie pandemia, kwarantanna i trudności w kontakcie ze sztuką stanowią tło naszych rozważań, chociaż kontekst ten czasami się ujawnia. Teksty, które ostatecznie weszły do numeru, pokazują, jak różnorodnie można odczytywać zaproponowane hasło. Pokazują, że mówiąc o świecie dotykamy wielu aspektów, od edukacji po reklamę, a w każdym przypadku sztuka odgrywa znaczącą rolę.

—————————————-