(english version below)

Kuratorstwo, jako przestrzeń twórczej odpowiedzi na wyzwania ekologiczne staje się kluczowym polem refleksji i eksperymentu wobec kryzysu klimatycznego. Obecność gwałtownych zmian w ekosystemie tworzy potrzebę przewartościowania utartych schematów myślenia, szczególnie tych dotyczących relacji ludzko-nieludzkich oraz tego w jaki sposób funkcjonujemy w środowisku. Rosnąca świadomość naszego splątania ze światem motywuje do zadawania pytań i działania. Wierzymy, że narracje o przynależeniu oraz nowe wizje przyszłości powinny być tworzone i przekazywane wielogłosem. Nowy numer Zeszytów Artystycznych poświęcamy strategiom instytucjonalnym oraz kuratorskim, które mogą stać się odpowiedzią na wyzwania związane z katastrofą ekologiczną. Chcemy przyjrzeć się nowym modelom kuratorstwa, które inspirują się ekologią, ciemną ekologią, ekofeminizmem, teorią aktora-sieci i posthumanizmem. 

Celem numeru jest przedstawienie strategii proponowanych przez osoby kuratorskie, artystyczne, badaczki i teoretyczki, która umożliwi pogłębienie funkcjonujących już teorii i praktyk oraz przyczyni się do powstania nowych idei. Punktem wyjścia do stworzenia numeru jest przekonanie, że sposobów projektowania kultury możemy się nauczyć od przyrody i zastosować te inspiracje w praktyce. Zaproszenie do nadsyłania tekstów kierujemy do osób obserwujących zmiany klimatu oraz ich wpływ na instytucje. Interesują nas strategie artystycznych oraz kuratorskie w kontekście wspomnianych zmian, namysł posthumanistyczny oraz skupienie na relacjach międzygatunkowych. 

Chcemy stworzyć miejsce dialogu oraz przestrzeń do eksplorowania nieoczywistych inspiracji i metafor zasięgniętych od roślin, zwierząt, materii czy zjawisk naturalnych. Mogą być nimi grzyby współtworzące naturokulturowe sieci, opisane przez Annę Tsing jako byty, które wypracowały strategie na przetrwanie w ruinach kapitalizmu. Życie na świecie zniszczonym przez kryzys ekologicznym opisuje również Donna Haraway, proponując wizje Wspólnot Kompostu, które “zostają z kłopotami” i odbudowywują relacje z otaczającymi ich istotami. Podejrzewając, że również my będziemy musieli “zostać z kłopotami”, warto rozważyć nowe sposoby projektowania kultury. Czy dobie kryzysu klimatycznego należy tworzyć wystawy w nowy sposób? Czego jako osoby kuratorskie, poruszające się we współczesnym polu sztuki, możemy więc nauczyć się od kompostu, porostów, grzybów, mokradeł, pływów oceanicznych itp.? Czym miałoby być kuratorstwo ekofeministyczne, troskliwe, splątane i sprzymierzone z innymi gatunkami?

Podział na kulturę i naturę okazuje się nieadekwatny wobec współczesnych wyzwań. Szczególnie istotne są w tym kontekście rozważania Timothy’ego Mortona, wprowadzające pojęcie mrocznej ekologii, która zachęca do akceptacji niepokoju oraz dyskomfortu wynikającego ze współistnienia ze środowiskiem. Morton przypomina, że jesteśmy nierozerwalnie związani z przyrodą, także z jej najciemniejszymi aspektami. Ta myśl koresponduje z koncepcją Karen Barad o “byciu ze świata” czy przekonaniem Bruno Latoura o wzajemnym wpływie aktorów sieci. Jak narracje o przynależności do świata mogą zatem wspierać nowe wizje kuratorstwa i praktyk artystycznych w instytucjach i poza nimi? 

Pytania dodatkowe: 

• Jakie nowe modele kuratorskie i artystyczne mogą odpowiedzieć na wyzwania związane z kryzysem klimatycznym?
• W jaki sposób praktyki kuratorskie i instytucjonalne mogą inspirować się strategiami obserwowanymi w przyrodzie?
• Jak odkrywanie inspiracji w ekosystemach, roślinach czy zwierzętach może wpłynąć na projektowanie kultury?
• Jakie przykłady kuratorstwa inspirowanego ekologią można odnaleźć w historii i jakie jest ich źródło?
• Jakie formy międzygatunkowej współpracy mogą być eksplorowane w ramach działań kuratorskich?
• Jak sztuka i kultura mogą stawać się przestrzeniami refleksji i działania wobec kryzysu klimatycznego?
• W jaki sposób osoby kuratorskie i artystyczne  mogą budować dialog i wspierać zmiany w obliczu katastrofy ekologicznej?
• Jakie formy współpracy między ludźmi a nieludzkimi aktorami mogą kształtować przyszłość kultury?
• W jaki sposób instytucje artystyczne mogą adaptować się do zmieniających się warunków ekologicznych?

Rozmiar tekstów: 20-40 tys. znaków ze spacjami.

Termin przesyłania abstraktów: 15.04.2025

Po akceptacji abstraktów, termin przesyłania tekstów: 30.06.2025

E-mail: zeszyty.artystyczne@uap.edu.pl

Szczegółowe wytyczne redakcyjne dostępne pod adresem: http://za.uap.edu.pl/?page_id=12

/////

Curating for Planetary Balance: Curatorial Strategies of Care in the Face of Contemporary Challenges

Curating exhibitions as  spaces for a creative response to ecological challenges is becoming a key area of reflection and experimentation in the face of the climate crisis. The rapid changes in the ecosystem necessitate  reevaluation  of established patterns of thinking, particularly regarding human-nonhuman relationships and our role in the environment. Growing awareness of our entanglement with the world encourages us to ask questions and take actions. We believe that narratives of belonging and new visions for the future should be created and communicated through various voices. We are dedicating the new issue of Zeszyty Artystyczne to institutional and curatorial strategies that address  the challenges of the environmental catastrophe. Our focus is on emerging curatorial models inspired by  ecology, dark ecology, ecofeminism, actor-network theory (ANT) and posthumanism.

The issue aims  to showcase  strategies proposed by curators, artists, researchers and theorists that deepen  existing theories while fostering  new ideas. It is grounded in the belief that nature can teach us how to shape culture and that these insights can be applied   in practice. Submissions from those observing climate change and its impact on institutions are most welcome. Our focus includes  artistic and curatorial strategies in the context of these changes, post-humanist reflection and interspecies relationships.

We aim to create a space  for dialogue and exploration of non-obvious inspirations and metaphors drawn from plants, animals, matter and natural phenomena. These might include  fungi, which co-create nature-culture networks and, as described by Anna Tsing, have developed strategies for survival amid  the ruins of capitalism. Donna Haraway also describes life in a world destroyed by the ecological crisis, proposing visions of Compost Communities that “stay with the trouble” and rebuild relationships with the beings around them. Suspecting that we, too, may need to “stay with the trouble”, it is worth considering new ways of shaping culture. In the age of the climate crisis, should exhibitions be created differently? As curators navigating the contemporary art field, how can we learn from compost, lichens, fungi, wetlands, ocean tides etc.? What might ecofeminist curating look like -caring, entangled and allied with other species?

The division between culture and nature is proving inadequate in the face of contemporary challenges. Particularly relevant in this context are Timothy Morton’s reflections introducing the concept of dark ecology, which encourages us to embrace  the anxiety and discomfort arising from coexistence with the environment. Morton reminds us that we are inextricably linked to nature, including its darkest aspects. This idea aligns with Karen Barad’s concept of “being-of-the-world” or Bruno Latour’s belief in the mutual influence of network actors. How can narratives about belonging to the world support new visions of curating and artistic practices both within and beyond institutions?

Additional questions:

• What new curatorial and artistic models can address the challenges of the climate crisis?
• How can curatorial and institutional practices draw inspiration from  strategies observed in nature?
• In what way can ecosystems, plants or animals influence the design of culture?
• What examples of ecologically inspired curating can be found in history and what is their origin?
• What forms of interspecies cooperation can be explored through curatorial activities?
• How can art and culture serve as space for reflection and action in response to the climate crisis?
• How can curators and artists foster  dialogue and drive  change in the face of ecological disaster?
• What forms of cooperation between human and non-human actors can shape the future of culture?
• How can art institutions adapt to changing ecological conditions?

Text length: 20,000–40,000 characters with spaces.

Deadline for abstract submissions: April 15, 2025

After acceptance of abstracts, deadline for submitting texts: June 30, 2025.

E-mail: zeszyty.artystyczne@uap.edu.pl

Detailed editorial guidelines are available at: http://za.uap.edu.pl/?page_id=12