Kuratorstwo, jako przestrzeń twórczej odpowiedzi na wyzwania ekologiczne staje się kluczowym polem refleksji i eksperymentu wobec kryzysu klimatycznego. Obecność gwałtownych zmian w ekosystemie tworzy potrzebę przewartościowania utartych schematów myślenia, szczególnie tych dotyczących relacji ludzko-nieludzkich oraz tego w jaki sposób funkcjonujemy w środowisku. Rosnąca świadomość naszego splątania ze światem motywuje do zadawania pytań i działania. Wierzymy, że narracje o przynależeniu oraz nowe wizje przyszłości powinny być tworzone i przekazywane wielogłosem. Nowy numer Zeszytów Artystycznych poświęcamy strategiom instytucjonalnym oraz kuratorskim, które mogą stać się odpowiedzią na wyzwania związane z katastrofą ekologiczną. Chcemy przyjrzeć się nowym modelom kuratorstwa, które inspirują się ekologią, ciemną ekologią, ekofeminizmem, teorią aktora-sieci i posthumanizmem.
Celem numeru jest przedstawienie strategii proponowanych przez osoby kuratorskie, artystyczne, badaczki i teoretyczki, która umożliwi pogłębienie funkcjonujących już teorii i praktyk oraz przyczyni się do powstania nowych idei. Punktem wyjścia do stworzenia numeru jest przekonanie, że sposobów projektowania kultury możemy się nauczyć od przyrody i zastosować te inspiracje w praktyce. Zaproszenie do nadsyłania tekstów kierujemy do osób obserwujących zmiany klimatu oraz ich wpływ na instytucje. Interesują nas strategie artystycznych oraz kuratorskie w kontekście wspomnianych zmian, namysł posthumanistyczny oraz skupienie na relacjach międzygatunkowych.
Chcemy stworzyć miejsce dialogu oraz przestrzeń do eksplorowania nieoczywistych inspiracji i metafor zasięgniętych od roślin, zwierząt, materii czy zjawisk naturalnych. Mogą być nimi grzyby współtworzące naturokulturowe sieci, opisane przez Annę Tsing jako byty, które wypracowały strategie na przetrwanie w ruinach kapitalizmu. Życie na świecie zniszczonym przez kryzys ekologicznym opisuje również Donna Haraway, proponując wizje Wspólnot Kompostu, które “zostają z kłopotami” i odbudowywują relacje z otaczającymi ich istotami. Podejrzewając, że również my będziemy musieli “zostać z kłopotami”, warto rozważyć nowe sposoby projektowania kultury. Czy dobie kryzysu klimatycznego należy tworzyć wystawy w nowy sposób? Czego jako osoby kuratorskie, poruszające się we współczesnym polu sztuki, możemy więc nauczyć się od kompostu, porostów, grzybów, mokradeł, pływów oceanicznych itp.? Czym miałoby być kuratorstwo ekofeministyczne, troskliwe, splątane i sprzymierzone z innymi gatunkami?
Podział na kulturę i naturę okazuje się nieadekwatny wobec współczesnych wyzwań. Szczególnie istotne są w tym kontekście rozważania Timothy’ego Mortona, wprowadzające pojęcie mrocznej ekologii, która zachęca do akceptacji niepokoju oraz dyskomfortu wynikającego ze współistnienia ze środowiskiem. Morton przypomina, że jesteśmy nierozerwalnie związani z przyrodą, także z jej najciemniejszymi aspektami. Ta myśl koresponduje z koncepcją Karen Barad o “byciu ze świata” czy przekonaniem Bruno Latoura o wzajemnym wpływie aktorów sieci. Jak narracje o przynależności do świata mogą zatem wspierać nowe wizje kuratorstwa i praktyk artystycznych w instytucjach i poza nimi?
Pytania dodatkowe:
- Jakie nowe modele kuratorskie i artystyczne mogą odpowiedzieć na wyzwania związane z kryzysem klimatycznym?
- W jaki sposób praktyki kuratorskie i instytucjonalne mogą inspirować się strategiami obserwowanymi w przyrodzie?
- Jak odkrywanie inspiracji w ekosystemach, roślinach czy zwierzętach może wpłynąć na projektowanie kultury?
- Jakie przykłady kuratorstwa inspirowanego ekologią można odnaleźć w historii i jakie jest ich źródło?
- Jakie formy międzygatunkowej współpracy mogą być eksplorowane w ramach działań kuratorskich?
- Jak sztuka i kultura mogą stawać się przestrzeniami refleksji i działania wobec kryzysu klimatycznego?
- W jaki sposób osoby kuratorskie i artystyczne mogą budować dialog i wspierać zmiany w obliczu katastrofy ekologicznej?
- Jakie formy współpracy między ludźmi a nieludzkimi aktorami mogą kształtować przyszłość kultury?
- W jaki sposób instytucje artystyczne mogą adaptować się do zmieniających się warunków ekologicznych?
Rozmiar tekstów: 20-40 tys. znaków ze spacjami.
Termin przesyłania abstraktów: 15.04.2025
Po akceptacji abstraktów, termin przesyłania tekstów: 30.06.2025
E-mail: zeszyty.artystyczne@uap.edu.pl
Szczegółowe wytyczne redakcyjne dostępne pod adresem: http://za.uap.edu.pl/?page_id=12